Félix Vallotton – secesja i nabizm

Szwajcarski malarz Felix Vallotton urodził się 28 grudnia 1865 roku w Lozannie. Jego rodzina należała do klasy średniej o dość konserwatywnych poglądach. Vallotton odebrał surowe wychowanie w duchu tradycji protestanckiej, ale jego dom był jednakowoż pełen ciepła. Dość powiedzieć, że jego ojciec był właścicielem fabryki czekolady, co było niewątpliwie dużym plusem dla czwórki dzieci Vallottonów. Oczywiście, poza tym dość zabawnym faktem, warto dodać, iż dzieci miały doskonały dostęp do edukacji i rodzice przywiązywali dużą wagę do ich wykształcenia. W wieku 10 lat Felix Vallotton rozpoczął naukę w College Cantonal, który ukończył z wyróżnieniem w 1882 roku, otrzymawszy dyplom studiów klasycznych. Pobierał także nauki u szwajcarskiego malarza Jeana-Samsona Guignarda. Dla młodego Felixa była to nie lada nobilitacja, bowiem nauki u tego mistrza zarezerwowane były dla studentów zaawansowanych w technice malarskiej. Pod okiem Guignarda ujawnił się niewątpliwy talent obserwacyjny i umiejętności realistycznego odzwierciedlania świata zewnętrznego, jakie posiadał Vallotton. Młody szwajcarski malarz poczuł wtedy, iż pora na kolejny krok. W 1882 roku wyjechał do Paryża na prawdziwe studia artystyczne.

W Paryżu

Jak wiadomo Paryż to miasto artystycznej bohemy, malarstwa, sztuki, muzyki. Nietrudno tam o inspiracje. Oczywiście Vallotton szukał ich przede wszystkim w Luwrze, gdzie zachwycał się pracami takich mistrzów malarstwa jak Hans Holbein, Albrecht Durer czy oczywiście Leonardo da Vinci. Wśród zbiorów paryskiego muzeum odnalazł także dzieła, które bezpośrednio wpływały na jego późniejszą działalność i były dla niej wzorem – mamy na myśli obrazy Jean-Auguste-Dominique Ingresa. Początkowo uczył się w Academie Julian, prywatnej paryskiej szkole malarskiej, której program kształcenia zakładał przygotowanie jej adeptów do zdania egzaminów na Akademię Sztuk Pięknych. Tam jego głównym nauczycielem był słynny francuski portrecista Jules Joseph Lefebvre. Dostrzegał on i wysoko cenił talent oraz umiejętności Felixa Vallottona, co potwierdziło się, kiedy uczeń wygrał w konkursie indeks na studia na Ecole des Beaux-Arts. Jednak malarz postanowił pozostać w Academie Julian, bynajmniej nie z miłości do Alma Mater, a ze względu na grono przyjaciół, którzy tam studiowali. W tym czasie życie towarzyskie jakie wiódł Vallotton było wyjątkowo bujne. Wraz z innymi adeptami wielkiego świata sztuki stali się stałymi bywalcami kabaretów i popularnej dzielnicy artystów – Montmartre.

Nabizm – sztuka nielicznych

Nabiści byli grupą artystyczną, która działała we Francji w latach 1888-1899. Nie był to długi okres, grupa nie była także wyjątkowo liczna. Jednak jej manifesty dotyczące malarstwa były na tyle jaskrawe, że sprawiedliwym było stworzenie osobnego zgrupowania artystów. Założycielami byli Paul Serusier i Maurice Denis, a do Les Nabis należał również Felix Vallotton. Przyświecała im idea odświeżenia malarstwa. I choć zgodnie uważali, że dzieło sztuki nie jest realistycznym odzwierciedleniem natury, ale zbiorem metafor i symboli, którymi zechce posłużyć się artysta, to ostatecznie, każdy z artystów zachował swój niepowtarzalny styl. Cechami wspólnymi były jednak przygaszone kolory, przybrudzone tonacje, posługiwanie się plamami barwnymi, przy jednoczesnym stosowaniu wyraźnych konturów. Malarstwo akademickie, które Felix Vallotton studiowali wiele lat, stało się dla nich jedynie punktem, od którego przesadności i kopiowania rzeczywistości pragnęli się odwrócić. W okresie do 1900 roku, Vallotton namalował takie obrazy olejne jak „Pacjent”, „Walc”, „Chmura w Romanel” czy zbiór drzeworytów zatytułowanych "Intimités". Zdecydowany wpływ manifestu nabistów widać także w ilustracjach wykonywanych dla francuskich magazynów mody, jak tempery „Na rynku” czy „Na ulicach Paryża”.

Wybrane dzieła Vallottona

Felix Vallotton żył w czasach, które niosły już spore dziedzictwo w zakresie sztuki. Stąd można było czerpać inspiracje z wielu epok, rozwijać się w różnych stylach, aż znajdzie się taki, który będzie najbardziej odpowiadał artyście. Po rozpadzie grupy nabistów w 1900 roku, szwajcarski malarz tworzył w wielu różnych stylach i poruszał się po różnych płaszczyznach tematycznych. Zacznijmy od pejzaży. Oczywiście, nie wyobrażajmy sobie, że są to realistyczne odbicia krajobrazu, malowane w plenerze. To raczej wizje, w których Vallatton wybierał kilka elementów. Stosował duże plamy barwne, a także korzystał z różnego podejścia do perspektywy. Np. obraz „Piłka” („The Ball”) namalowany jest z tzw. „lotu ptaka”. Inne pejzaże szwajcarskiego malarza to „Księżyc” („Moonlignt”), „Praczki z Etratat” („Laundresses at Étratat”) czy „Zatoka w Tregastel” („The Bay of Trégastel”). Szwajcarski malarz chętnie przedstawiał także wnętrza z postaciami wykonującymi proste czynności (jak obraz „Kobieta wyjmująca pościel”), czy tajemnicze damsko-męskie spotkania (jak gwasz na desce „Wizyta”).

Akty i portrety

Felix Vallotton miał także specyficzne i ciekawe spojrzenie na ciało ludzkie. Namalował wiele aktów oraz portretów, w których pokazał swoje oryginalne podejście do tematu. Jego akty kobiece (których namalował ponad 500!) charakteryzują się całkowitym brakiem emocji. Modelki niemal nigdy się nie uśmiechają, mają bladą skórę, którą dodatkowo podkreśla częste użycie kontrastowej czerwieni i zieleni. Początkowo uproszczone akty („Dama i służka”), z czasem stają się bardziej realistyczne i szczegółowe („Sen” czy „Naga blondynka”). Wśród portretów na uwagę zasługują takie dzieła Vallottona jak „Portret Édouarda Vuillarda”, „Portret Charles Baudelaire „ czy „Rumunka w czerwonej sukience”. Szwajcarski malarz jest także autorem wielu drzeworytów czy obrazów olejnych martwej natury.

W ciągu swojego życia Felix Vallotton namalował wiele dzieł, które obecnie są ozdobą muzealnych kolekcji zarówno w czołowych galeriach Europy, jak i Stanów Zjednoczonych. Malarz zmarł 29 grudnia 1925, pozostawiając po sobie bogate dziedzictwo, zwłaszcza w kontekście grupy nabistów.

Źródło zdjęcia: https://en.wikipedia.org/wiki/File:F%C3%A9lix_Vallotton,_1925_-_La_Roumaine_en_robe_rouge.jpg