Andre Derain

Fowizm był stylem, który istniał bardzo krótko i znaczny w tym udział miał Andre Derain, o którym będziemy dziś mówić. Na początek jednak kilka słów na temat samego nurtu. Fowizm charakteryzowały bardzo żywe i intensywne kolory, które były totalnie oderwane od rzeczywistości. W przeciwieństwie do impresjonizmu, nie zachowywał on realistycznych walorów przedmiotów. Tematykę fowistów charakteryzował wysoki stopień abstrakcji i uproszczenia. Mówi się, iż fowizm był połączeniem postimpresjonistycznej myśli Van Gogha z pointylizmem Seurata.

Andre Derain – kartki z biografii

Andre Derain urodził się 10 lipca 1880 roku we francuskiej miejscowości Chatou, położonej w departamencie Yvelines niedaleko Paryża. Malować początkowo uczył się sam. Zaczął w wieku 15 lat. Duży wpływ w tym czasie miała na niego znajomość z Paulem Cezannem, który był przyjacielem jego ojca. Wraz z mistrzem-postimpresjonistą wyjeżdżał często na wieś na plenery malarskie. W 1898 roku Derain rozpoczął studia inżynierskie na Academie Camillo, jednak jednocześnie pobierał nauki w Academie Carriere, pod okiem jej założyciela Eugene Carriere'a. Tam poznał Henriego Mattise, z którym później połączy go nowatorski styl fowistyczny. Rok później Derain poznał innego malarza, Maurice de Vlamincka. Młodzi artyści zaczęli dzielić studio. Wspólnie też wyruszali na plenery, by malować okoliczny krajobraz. Wszystko szło doskonale, niestety, Andre Derain został wezwany do wojska, gdzie pełnił służbę w latach 1901-1904. Po jej zakończeniu, Henri Matisse zdołał wpłynąć na rodziców Deraina, by ci pozwolili synowi porzucić studia i poświęcić się profesjonalnej działalności artystycznej. Młodzieniec był ewidentnie utalentowany, dlatego jego rodzice ostatecznie na to przystali. W ten sposób Derain, wolny od inżynieryjnych trosk, skierował swe kroki ku wrotom słynnej Academie Julian.

Fowistyczny boom

Andre Derain, wraz z Matissem i Vlaminckiem stali się głównymi przedstawicielami fowizmu w latach 1905-1908. Podobnie jak inni artyści, którzy pracowali w tym stylu, Derain malował pejzaże i studia postaci w jaskrawych, względnie czystych kolorach, używał łamanych pociągnięć pędzla i impulsywnych linii, które definiowały jego spontaniczne kompozycje.

Derain i Matisse pracowali razem przez całe lato 1905 roku w śródziemnomorskiej wiosce Collioure, a później tego samego roku zaprezentowali swoje wysoce innowacyjne obrazy na Salonie Jesiennym. Żywe, nienaturalne kolory skłoniły krytyka Louisa Vauxcellesa do szyderczego nazwania ich prac „les Fauves”, co oznacza „dzikie bestie”. Tak oto zupełnie nieświadomie i niezamierzenie dał oficjalny początek ruchowi fowistów.

W marcu 1906 roku znany handlarz dziełami sztuki Ambroise Vollard wysłał Deraina do Londynu, aby namalował serię obrazów. Głównym motywem miało być miasto. Derain stworzył serię 30 obrazów (do dziś nie zachował się tylko jeden z nich), przedstawiających Londyn. Jednak obrazy diametralnie różniły się od tego, jak widzieli i prezentowali je na płótnach Monet czy Whistler. Wykorzystując odważne kolory i nieszablonowe ujęcia Tower Bridge i Tamizy. Wśród tytułów tej serii znajdziemy m.in. „Big Ben”, „Efekty świetlne na Tamizie”, „Hyde Park”, „Most Charing Cross”, „Most Waterloo”. W niektórych wersjach Derain wykorzystywał technikę pointylizmu – malował wieloma drobnymi kropkami. Separacja kolorów była szczególnie widoczna w ujęciach płynącej wody, od której odbijały się słoneczne promienie. Do najbardziej znanych fowistycznych dzieł Deraina zaliczymy „Suszenie żagli” oraz „Molo w l'Estaque”.

Artystyczny zwrot Deraina

W 1907 r. handlarz dziełami sztuki Daniel-Henry Kahnweiler kupił całe studio Deraina, zapewniając mu tym samym stabilność finansową. Dzięki temu malarz mógł swobodnie tworzyć. Eksperymentował w tym czasie z rzeźbą w kamieniu. Następnie Derain przeniósł się na Montmartre, aby być blisko swojego przyjaciela Pabla Picassa i innych znanych artystów.

Andre Derain zerwał z fowizmem w 1908 roku. Przez kilka lat pracował w stylizowanych formach kubistycznych, a już w latach 20. jego akty, martwe natury i portrety przejawiały wpływy neoklasyczne. Jego sztuka nie uległa praktycznie żadnym zmianom po latach dwudziestych, choć jego bardziej konserwatywny styl przyniósł mu sukces finansowy.

Ale wróćmy na Montmartre, gdzie Andre Derain zaczął przechodzić od genialnej palety kolorystycznej fowistów do bardziej stonowanych barw, co miało związek z wpływem Pabla Picassa, Paula Cézanne'a i kubizmu. Jednocześnie wykazywał żywą fascynację rzeźbą afrykańską.

Derain znał się także na sztuce drzeworytu. Wykonał w tej technice ilustracje do pierwszego wydania prozy francuskiego pisarza polskiego pochodzenia Guillaume'a Apollinaire'a. „Gnijący czarnoksiężnik” został zatem wzbogacony o wyjątkowe, utrzymane w prymitywistycznym stylu ilustracje słynnego fowisty Deraina. Swoje prace rytownicze artysta prezentował również w monachijskim Nowym Stowarzyszeniu Artystycznym i na wystawach grupy ekspresjonistów, znanych pod nazwą „Błękitny Jeździec”.

Sukces Deraina

Po I wojnie światowej, w której Derain brał czynny udział jako żołnierz, nastały szczytowe lata sukcesu malarza. W 1928 roku otrzymał nagrodę Carnegie Prize za „Martwą naturę z czaszką”. Od tej pory zaczął intensywnie wystawiać swoje obrazy za granicą – w Londynie, Berlinie, Frankfurcie, Dusseldorfie. Wkroczył też na rynek dzieł sztuki w Stanach Zjednoczonych.

W czasie II wojny światowej Andre Derain mieszkał głównie w Paryżu. Francja znajdowała się wówczas pod niemiecką okupacją. Malarz cieszył się dużym zainteresowaniem Niemców – jego sława jeszcze przed wojną obiegła Europę.

Jesienią 1954 roku Andre Derain zginął, potrącony przez ciężarówkę.

Jego obrazy można dziś oglądać w takich muzeach, jak: Instytut Sztuki w Chicago, MOMA w Nowym Jorku, Brooklyn Museum, Ermitaż w Sankt Petersburgu, Muzeum Sztuki Współczesnej i Museum d'Orsay w Paryżu.

Źródło obrazu Andre Derain „Suszenie żagli”: https://en.wikipedia.org/wiki/Andr%C3%A9_Derain#/media/File:Andr%C3%A9_Derain,_1905,_Le_s%C3%A9chage_des_voiles_(The_Drying_Sails),_oil_on_canvas,_82_x_101_cm,_Pushkin_Museum,_Moscow._Exhibited_at_the_1905_Salon_d'Automne.jpg