Jean Baptiste Simeon Chardin

Jean Baptiste Simeon Chardin urodził się 2 listopada 1699 roku w Paryżu. Jego ojciec był stolarzem o ugruntowanej pozycji, jednak nie oznaczało to życia w dużym dostatku. Chardin rzadko opuszczał miasto. Tak naprawdę trudno powiedzieć, co skłoniło go do zajęcia się malarstwem. Kształcił się w pracowniach malarzy historycznych Pierre'a Jacquesa Cazesa i Noël-Nicolasa Coypela. W 1724 r. został mistrzem Académie de Saint-Luc. W tym czasie we Francji trudno było zwrócić na siebie uwagę Królewskiej Akademii Malarstwa i Rzeźby, jednak Chardinowi udało się to dzięki obrazom „La Raie” („Płaszczka”) oraz „La Buffett” („Bufet”). Młody malarz francuski wystawił te płótna na otwartej wystawie Exposition de la Jeunesse w Dauphine w 1728 roku. Zauważyli je Louis de Boullogne, pierwszy malarz króla Francji oraz Nicolas de Largillierre – jeden z najlepszych francuskich malarzy martwej natury. Dzięki tym obrazom Chardin został przyjęty do słynnej, paryskiej Królewskiej Akademii Malarstwa i Rzeźby. Po przyjęciu na uczelnię, rok później (1729) Simeon Chardin zrzekł się pozycji w Academie de Saint-Luc.

„Płaszczka” lub „Raja”

Pozwolimy sobie teraz na krótką dygresję w życiorysie Chardina. Co sprawiło, że płótno „Płaszczka” (inaczej zwana „Rają”) tak bardzo zachwyciło publikę i krytyków? Ten obraz olejny przedstawia nieco „krwawą” martwą naturę, co było dość nietypowe dla tego rodzaju twórczości. W centralnej części płótna Chardin umieścił nieżywą płaszczkę, której wypatroszone ciało zawieszone jest na haku. Kamienna ściana i półka są neutralnym tłem dla przedstawienia wszystkich przedmiotów. Po prawej stronie, na białym materiale J.S. Chardin umieścił dwie metalowe patelnie, butelkę, nóż oraz kamionkowy dzbanek. Poniżej płaszczki leżą dwie martwe ryby i kilka otwartych ostryg. Jedynym żywym elementem (co także było dość niecodziennym zabiegiem, wszak motyw martwej natury wyklucza z tytułu tętniących życiem bohaterów) ujętym na płótnie jest młody kot. Wizerunek zwierzęcia podkreśla niepokojący wydźwięk obrazu. Kot ma wygięty grzbiet, nastroszone futro i położone po sobie uszy. O samej kompozycji dzieła mówi się, że oparta jest na serii piramid, z których główną jest świetliste ciało martwej płaszczki. Aby nadać głębi całej scenie J.B.S. Chardin wykorzystał rączkę noża, umieszczonego po prawej stronie, która wyznacza pierwszy plan obrazu. Obraz „Raja” ukazuje ewidentne zbieżności z holenderskimi martwymi naturami z XVII wieku. Ta scena bardzo często porównywana jest z płótnem Rembrandta „Rozpłatany wół”, choć jest mniej drastyczna. Osobliwa, bardzo realistyczna kompozycja „Płaszczki” była podziwiana przez wielu artystów, w tym Henri'ego Matisse'a.

Kariera i prywata

Wróćmy teraz do życiorysu malarza. Przypomnijmy, że zatrzymaliśmy się na okresie studiów na słynnej uczelni artystycznej. Chardin malował wówczas wiele obrazów na zlecenie, co zapewniało mu skromne utrzymanie. Gatunki i ceny ustalali sami klienci. Francuski malarz wykonywał także renowacje fresków w Galerie François i w Fontainebleau w 1731 roku. W tym samym roku ożenił się z Marguerite Saintard, jednak tzw. umowę małżeńską para zawarła osiem lat wcześniej. Małżeństwu nie było pisane jednak długie i szczęśliwe życie, bowiem Marguerite zmarła cztery lata później. Niestety, nie był to koniec nieszczęść – w 1737 roku zmarła ich mała córeczka.

Od 1737 roku Chardin regularnie wystawiał w Salonie. Okazał się „oddanym akademikiem”, regularnie uczęszczającym na spotkania przez pięćdziesiąt lat i działającym kolejno jako doradca, skarbnik i sekretarz, nadzorując w 1761 r. instalacje wystaw Salonu. Twórczość Chardina zyskiwała na popularności. W 1744 roku zawarł drugie małżeństwo z Françoise-Marguerite Pouget. Związek przyniósł malarzowi zdecydowaną poprawę sytuacji finansowej. W 1745 roku Francois urodziła córeczkę, jednak los nie oszczędzał Chardina i tym razem – dziecko zmarło rok później.

U schyłku

W 1752 roku ówczesny król Francji Ludwik XV postanowił przyznać malarzowi emeryturę. Pięć lat później król podarował mu pracownię i mieszkanie w Luwrze. Jednak Chardin Jean Baptiste nie przestawał tworzyć. Na słynnym paryskim Salonie w 1759 roku malarz wystawił dziewięć obrazów. Po ekspozycji głos na temat talentu Chardina zabrał znany pisarz Denis Diderot. Okazał się on wielkim wielbicielem sztuki francuskiego artysty. Od 1761 roku obowiązki względem Salonu miały wpływ na spadek produktywności. W 1765 roku Chardin został jednogłośnie wybrany członkiem stowarzyszonym Académie des Sciences, Belles-Lettres et Arts w Rouen, ale nie ma dowodów na to, że opuścił Paryż, aby przyjąć to zaszczytne stanowisko. W 1770 roku jego emerytura w wysokości 1400 liwrów była najwyższa w Akademii.

Ostatni znany obraz olejny jaki namalował Chardin pochodzi z 1776 roku. Jego ostatni udział w Salonie datowany jest na 1779 rok. Obejmował on kilka studiów pastelowych. Ciężko chory malarz zmarł w Paryżu 6 grudnia tegoż roku, w wieku 80 lat.

Chardin – obrazy

Jean Baptiste Simeon Chardin pozostawił po sobie około 200 obrazów, które obecnie zdobią ściany wielu światowych galerii. W Luwrze można podziwiać takie obrazy francuskiego malarza jak „Atrybuty muzyki”, „Atrybuty sztuk”, „Gruszki, orzechy, szklanka wina i nóż”, „Kanarek”, „Martwa natura z karafką wina” oraz „Młodzieniec ostrzący ołówek”. W słynnej paryskim muzeum znajdują się także wspomniane wcześniej „Bufet” i „Raja”. W Narodowej Galerii w Dublinie zobaczyć można obrazy „Gra w karty” oraz „Martwa natura: dwa króliki, szara kuropatwa, torba myśliwska”. Stara Pinakoteka w Monachium posiada w swojej kolekcji znane płótno „Dziewczyna obierająca rzepę”, a w National Gallery w Londynie zobaczymy m.in. obraz „Młoda guwernantka”.

Źródło obrazu Jean Baptiste Simeon Chardin „Raja”: https://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Baptiste-Sim%C3%A9on_Chardin#/media/File:Chardin,_la_razza,_1725-26_ca.,_04.jpg