Wędrowiec nad morzem mgły
Autor sztandarowego dzieła malarstwa romantycznego Caspar David Friedrich urodził się w 1774 roku w Greifswaldzie, jako szóste z dziewięciorga dzieci Adolpha Gottlieba Friedricha i Sophie Dorothei Bechly. Matka Caspara zmarła, gdy ten miał zaledwie 7 lat. Całkowitą odpowiedzialność za wychowanie dzieci przejął ojciec, który był zwolennikiem surowego wychowania, opartego na doktrynach wyznania protestanckiego. Nietrudno się domyślić, że śmierć matki miała dotkliwy wpływ na młode życie przyszłego malarza. Stan żałoby w połączeniu z twardą ręką ojca, wywoływał u Caspara coraz większe zainteresowania kwestiami Boga, sensem życia i istotą śmierci.
Nauka malarstwa
W 1790 roku Caspar David Friedrich zaczął pobierać nauki od malarza Johanna Quistorpa. Kształtował kreskę, ćwiczył, utrwalał podstawowe zasady malarstwa, głównie kopiując dzieła z kolekcji nauczyciela lub malując drobne sceny rodzajowe. Za namową swego pierwszego mentora w 1794 roku wyjechał do Danii, by kontynuować naukę na Akademii Sztuk Pięknych w Kopenhadze. Tam rozwinął umiejętności malowania z natury – szkicował modelki i modeli oraz otaczające go przedmioty. W 1798 roku opuścił duńską Alma Mater, ale niedługo potem rozpoczął kolejne studia, tym razem na Akademii Sztuk Pięknych w Dreźnie. Naukę ukończył w 1801 roku i wtedy to ten wspaniały malarz romantyzmu wkroczył w okres prawdziwej prosperity. Początkowo największym powodzeniem wśród kolekcjonerów sztuki cieszyły się jego sepie, czyli obrazy malowane przy wykorzystaniu ciemnobrązowego barwnika, obecnie słusznie kojarzone z fotografią. Obracał się w kręgach uczonych, artystów, filozofów, dzięki czemu znacznie pogłębił swoje zainteresowanie religią, mistycyzmem oraz siłami natury. Wpłynęło to bardzo silnie na rozwój środków artystycznych, jakimi posługiwał się malarz Friedrich. Drobne skandale, jak surowa krytyka obrazu „Krzyż w górach” dawały jeszcze więcej rozgłosu malarzowi niemieckiemu. Od 1807 roku zajął się już wyłącznie malarstwem olejnym. Jego dobra passa trwała aż do 1823 roku, kiedy to odbiorcy zaczęli uznawać jego płótna za staromodne.
Caspar David Friedrich i obrazy romantyzmu
Za prekursora romantyzmu uznawany jest Johann Heinrich Fussli, o którym pisaliśmy całkiem niedawno tutaj. Za to Friedrich był artystą, który najlepiej wyrażał ideały malarstwa romantycznego. Romantyzm nie do końca związany był z konkretnymi ramami czasowymi i nie objął też wszystkich dziedzin sztuki. Z postacią niemieckiego malarza romantyzmu kojarzą się głównie malownicze landszafty. Ten malarz pejzażysta nie tylko świetnie odwzorowywał krajobrazy, ale nadawał im boski wydźwięk. Dla Caspara Davida Friedricha natura była wyjątkowym nośnikiem tajemnicy stworzenia. Malował zimowe pejzaże („Dolmen w śniegu”, „Pejzaż zimowy”, „Pejzaż zimy”), jesienne widoki, wiosenne panoramy („Rozpościerające się chmury”, „Wiejski pejzaż w świetle poranka”, „Czeski pejzaż”). Fascynowała go również gotycka architektura, która sama w sobie skrywała wiele sekretów, dziwnych korytarzy, ciemnych lochów i zakamarków. Na tematy swoich dzieł wybierał także dosyć ponure miejsca i obiekty jak cmentarze („Cmentarz w śniegu”), nekropolie, nagrobki, samotne krzyże. („Krzyż w lesie”, „Krzyż nad Bałtykiem”), wraki statków. Namalował także szereg nokturnów, czyli obrazów przedstawiających sceny nocne, zwłaszcza na łonie natury. Wśród nich znajdziemy takie obrazy jak „Dwaj mężczyźni kontemplujący księżyc”, „Dwie siostry na tarasie wychodzącym na port”, „Mężczyzna i kobieta kontemplujący księżyc”.„Wędrowiec nad morzem mgły”
Jak widzimy malarstwo Friedricha owiane jest tajemnicą, przynajmniej z założenia samego artysty. Friedrich chciał, aby jego dzieła w pełni oddawały ducha romantyzmu. A nastrój w malarstwie romantycznym był mistyczny, enigmatyczny, jakby wzięty z legend i baśni. Trochę ponury, a trochę fantastyczny. W takim tonie utrzymany jest obraz „Wędrowiec nad morzem mgły”. To niewątpliwie najbardziej rozpoznawalne dzieło niemieckiego malarza romantyzmu. Na skalistym szczycie, nad przepaścią stoi człowiek, standardowo odwrócony plecami do widza. Caspar David Friedrich mówił „Artysta powinien malować nie tylko to, co widzi przed sobą, ale także to, co widzi w sobie”. Można śmiało stwierdzić, że wszystkie postacie na jego obrazach ukazane są tyłem, patrzą w dal, ale trudno oprzeć się wrażeniu, że trwają właśnie w rozmyślaniach i kontemplują to, co wewnątrz nich. Bohater – wędrowiec przed sobą ma dywan z chmur. Kłęby obłoków są tu alegorią wzburzonego morza, burzliwych wydarzeń, które spotykają człowieka w jego ziemskim życiu. Samotność jednostki na wysokiej, skalistej górze podkreśla marność człowieka wobec nieskończoności i nieograniczoności sił natury.
Z punktu widzenia technicznego dzieła Caspara Davida Friedricha charakteryzował miękki modelunek, głęboka, intensywna kolorystyka, łagodne przenikanie się barw. Dodatkowo, wprowadzał różne innowacje, jak np. malowanie akwarelą czy temperą na przezroczystych nośnikach, które później podświetlał od spodu. W ciągu całego życia wykonał niezliczoną ilość szkiców, co pozwoliło mu osiągnąć doskonałość jako malarz pejzażysta. Po kilku udarach zmarł w 1840 roku w Dreźnie.
Źródło obrazu "Wędrowiec nad morzem mgły": https://pl.wikipedia.org/wiki/W%C4%99drowiec_nad_morzem_mg%C5%82y#/media/Plik:Caspar_David_Friedrich_-_Wanderer_above_the_sea_of_fog.jpg
