François Boucher – geniusz stylu rokoko

Francois Boucher urodził się w Paryżu 29 września 1703 roku. Choć wychowywał się w skromnej rodzinie, to miał wyjątkowo dużo szczęścia. Jego ojciec był projektantem koronek, przez co zainteresowanie Bouchera sztuką spotkało się z dużym zrozumieniem i akceptacją ze strony rodziny. Pierwsze lekcje malarstwa Francois brał właśnie u ojca. Jednak prawdziwą naukę rozpoczął dopiero w wieku 17 lat. Z pierwszym nauczycielem, Francois Lemonye, jednym z czołowych malarzy historycznych tamtych czasów, spędził zaledwie 3 miesiące, bowiem jego wielki talent został szybko przechwycony przez artystę Jean'a-Francois Carsa. Ten zatrudnił go w roli grafika. Boucher rozwijał się w zaskakującym tempie. Oprócz niewątpliwie dużego talentu był także bardzo sumienny i pełen pasji w ćwiczeniu różnorodnych technik malarskich. Ów upór został szybko nagrodzony, bo w ciągu zaledwie 3 lat od rozpoczęcia kształcenia otrzymał elitarną nagrodę Grand Prix de Rome. Umożliwiała ona zwycięzcy wyjazd na stypendium szkoleniowe we Włoszech. Z tej możliwości Boucher skorzystał jednak dopiero 4 lata później. Po powrocie z Włoch w 1731 roku został członkiem Królewskiej Akademii Malarstwa i Rzeźby w Paryżu, do której należał także opisywany w poprzednim artykule malarz Antoine Watteau. Francois otrzymał tam tytuł malarza historycznego, a w 1734 roku – miejsce w kadrze akademickiej.

Wartka kariera Bouchera

W międzyczasie, jeśli chodzi o życie prywatne malarza, poślubił on Mari-Jeanne Buzeau. Zawrotne tempo kariery bardzo szybko doprowadziło Bouchera na stanowiska rektora Akademii. W 1755 roku dowodził Królewską Fabryką Gobelinów. Jego styl i repertuar tematyczny okazał się być doskonale zgodny z wyrafinowanym gustem dworu Ludwika XV i jego metresy Markizy de Pompadour. Niewiele było potrzeba, aby francuski malarz otrzymał najwyższe wyróżnienie w postaci posady nadwornego malarza królewskiego dworu. W zasadzie przez większość swojego artystycznego życia malarz Boucher był wręcz zasypywany honorami i patronatami, regularnie wystawiał swoje dzieła w Salonie Paryskim, co dla artysty było świadectwem kunsztu i maestrii jego rzemiosła. Dopiero w schyłkowych etapach twórczości jego dzieła poddano ostrej krytyce, przez co stracił na popularności. Wiązało się to jednak ze zwykłymi zmianami, jakie następują w każdej artystycznej epoce, kiedy ta już nasyci się konkretną stylistyką i konwencją. Żywiołowy styl rokoko ostatecznie został uznany za zbyt frywolny i banalny, a czasem wręcz moralnie zepsuty, co nie oznaczało, że obrazy Bouchera traciły na jakości czy technice. Jeśli chodzi o rodzaje dzieł jakie tworzył to najczęściej malował obrazy o tematyce mitologicznej, sceny rodzajowe oraz krajobrazy. Wśród jego dzieł znajdziemy także portrety i obrazy religijne, ale już w zdecydowanie mniejszej ilości.

Obrazy mitologiczne

Boucher bardzo często podejmował się malowania motywów, zaczerpniętych z antycznych mitologii. Najbardziej znane dzieła tej kategorii to „Diana wychodząca z kąpieli” (1742), „Jupiter i Kallisto” (1744), „Leda i Łabędź” (1741), „Sąd Parysa” (1754) oraz słynna „Toaleta Wenus”, którą malował trzykrotnie w 1743, 1749 i 1751 roku. Obrazy o tematyce mitologicznej Bouchera odznaczały się lekkością, plastycznością, jasnością, zastosowaniem pastelowych barw. Bohaterowie jego obrazów kształtami przypominali postaci z płócien Rubensa, który był wzorem dla malarzy rokoko. Francois Boucher często przedstawiał głównych bohaterów swoich dzieł wraz z uroczymi, puszystymi amorkami czy cherubinkami. Nadawało to lekkości, swego rodzaju frywolności, figlarności ogólnej wymowie dzieła. I choć każda z namalowanych postaci miała swoje źródło w mitologii to można odnieść wrażenie, że był to jedynie pretekst, aby pod płaszczykiem cenionej tematyki wynieść na piedestał piękno fizyczne. Spójrzmy np. na obraz „Toaleta Wenus”, olej na płótnie z 1751 roku, znajdujący się w Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku. Rzymska bogini emanuje pięknem i subtelnością. Delikatności dodają jej gołębie – jednego trzyma w dłoniach, drugi spoczywa u jej stóp, niejako składając jej hołd. W mitologii Wenus powoziła rydwanem zaprzęgniętym właśnie w gołębie. Towarzyszy jej trzech cherubinów. Wszystkie postacie są nagie. Sukces Bouchera w przedstawianiu nagości polegał na płynnych pociągnięciach pędzla, zastosowaniu delikatnych akcentów różu w porcelanowym odcieniu ciała, który w przypadku tego konkretnego obrazu, podkreślony jest przez soczysty, niebieski aksamit stor. „Toaleta Wenus” jest przykładem umiłowania asymetrycznych linii i krzywizn, skomponowanych tak, aby uwodzić nie tylko oko, ale i umysł widza. To typowe cechy stylu rokoko.

Portrety i sceny rodzajowe

Choć portrety i sceny rodzajowe nie stanowią znaczącego zbioru dzieł Francuza, to jednak namalował kilka znamienitych obrazów w obu kategoriach. Mimo, iż Francois Boucher pełnił funkcję nadwornego malarza to jakoś nieszczególnie przepadał za portretowaniem króla i dworzan. Doskonale za to spełniał się w roli dekoratora królewskich pałaców (m.in. w Wersalu, Fontainebleau, Choisy) oraz arystokratycznych rezydencji. Tworzył także gobeliny dla oper, projektował kostiumy teatralne i scenografie. Na dworze króla Boucher miał jednak swoją wielką miłośniczkę – Markizę do Pompadour. W latach 1756-1759 roku namalował kilka wizerunków królewskiej metresy. Portret „Madame de Pompadour” z 1756 roku, który obecnie znajduje się w muzeum sztuki w Londynie, Wallace Collection, uznawany jest za arcydzieło, obraz monumentalny, klejnot XVIII-wiecznego malarstwa, nie tylko stylu rokoko. Obok tego płótna nie da się przejść obojętnie, jego maestria często zrównywana jest z portretem Henryka VIII autorstwa Hansa Holbeina czy Napoleona III, namalowanego pędzlem Jacquesa-Louisa Davida. Ze scen rodzajowych, które Boucher malował równie rzadko, co portrety, popularność zdobyły takie pozycje jak „Zakochani”, „Śniadanie”, „Scena pastoralna” czy „Odpoczywająca dziewczyna”.

Genialny malarz zmarł w 30 maja 1770 w Paryżu a jego imię i nazwisko stało się symbolem stylu rokoko.

Źródło obrazu: https://pl.wikipedia.org/wiki/Fran%C3%A7ois_Boucher#/media/Plik:Fran%C3%A7ois_Boucher_017.jpg