Jan Brueghel Starszy – aksamitny malarz
Jan Brueghel Starszy urodził się w 1568 roku w Brukseli. Artystyczne tradycje rodzinne niewątpliwie zdeterminowały przyszłość chłopca. Jego ojcem był słynny flamandzki malarz Pieter Bruegel Starszy. Matka Maria Coecke van Aelst była córką pary wybitnych artystów flamandzkiego renesansu. Ojciec Jana nie mógł jednak zarazić pasją malarską syna, bowiem zmarł rok po jego urodzeniu. Jana oraz dwójkę rodzeństwa, Pietera (Pieter Brueghel Młodszy, który również został malarzem) i Marie wychowywała babka. Szczęśliwie była ona wybitną miniaturzystką i to właśnie ona stała się pierwszym nauczycielem rysunku dla swoich wnuków. Jan Brueghel wraz z bratem mieli także możliwość trenowania pod okiem lokalnych artystów Brukseli. Byli to głównie projektanci gobelinów. Następnie obaj chłopcy zostali wysłani do Antwerpii, by studiować tam malarstwo olejne.
Za granicami Brukseli
W XVI i XVII wieku we Flandrii panowała moda na odbywanie podróży zagranicznych w celu rozwijania talentów i kształcenia umiejętności malarskich. Naturalnie, głównym kierunkiem wojaży były Włochy. J. Brueghel również odbył taką wycieczkę. W pierwszych jej etapach malarz flamandzki odwiedził kilka znaczących, niemieckich miast. Następnie zahaczając o Wenecję, dotarł do Neapolu. Tam w połowie 1590 roku wykonał szereg rysunków, które były świadectwem głębokiego zainteresowania architekturą i krajobrazem. Brueghel wykonywał tam także drobne prace dekoracyjne dla księdza Don Francesco Caracciolo. Od 1592 do 1594 roku Brueghel Starszy przebywał w Rzymie. Spędzał tam czas z dwójką zaprzyjaźnionych malarzy – Brilem i Rottenhammerem, a także tworzył liczne antyczne akwarele, przedstawiające zabytki włoskiej stolicy. Artysta szczególną uwagą darzył Koloseum. Następnym przystankiem na podróżniczej mapie flamandzkiego artysty był Mediolan. Przebywał tam do 1956 roku, aż do powrotu do Antwerpii.
Życie rodzinne
Od tamtej pory Brueghel Jan nie opuszczał już rodzimego kraju. Można powiedzieć, że pracował bardzo aktywnie, nie licząc kilku niewielkich przerw w twórczości. W 1597 roku Brueghel został przyjęty do gildii św. Łukasza, gdzie od razu przyznano mu tytuł mistrza. W końcu także przyszedł czas, aby się ustatkować. W 1599 roku flamandzki malarz wziął ślub z Isabellą de Jode. Dwa lata później na świat przyszedł ich pierworodny syn, również Jan. Ojcem chrzestnym chłopca był nie kto inny, jak znany obecnie na całym świecie Peter Paul Rubens. Lata później okaże się, że i młody Jan podąży drogą malarstwa i znany będzie w Europie, jako Jan Brueghel Młodszy. W 1603 roku Brueghel'om urodziła się córka, jednak szczęście rodziny nie trwało długo, bowiem żona Jana wkrótce zmarła. Malarz pozostał sam z dwójką małych dzieci. Artysta ożenił się ponownie dwa lata później. Z drugą żoną, Cathariną van Marienburg miał ośmioro dzieci, z których jeden z synów, Ambrozjusz, również został malarzem.
Rozwój i schyłek kariery Brueghla
W 1606 roku Jan I Brueghel został mianowany nadwornym malarzem arcyksiężnej i arcyksięcia Albrechta i Izabelli. Cyklicznie przebywał zatem na dworze w Brukseli, gdzie udało mu się zdobyć sławę i spory majątek. Jesienią 1910 roku malarz Rubens zajmował się mecenatem kolegi po fachu. W imieniu Brueghla pisał listy do kardynała Borromeo. Mistrzowie pracowali także wspólnie nad kilkoma dziełami („Madonna w wieńcu kwiatowym”, „Ogród Edenu ze sceną upadku człowieka”) i razem odbyli misję dyplomatyczną do Republiki Holenderskiej. Brueghel otrzymał także w tym czasie wiele oficjalnych zleceń od zarządu miasta Antwerpii. Pracował intensywnie aż do śmierci, która upomniała się o malarza 13 stycznia 1625 roku. J. Brueghel zmarł w wyniku komplikacji spowodowanych przebytą cholerą. Wspomniany już syn Jan, poszedł w ślady ojca i został malarzem, a jedna z jego córek, Anna poślubiła innego sławnego artystę, Davida Teniersa Młodszego.
Brueghel Starszy – obrazy
Jan Brueghel Starszy był artystą wszechstronnie uzdolnionym. Swoje praktyki uskuteczniał w ramach wielu gatunków. Wprowadził też do sztuki flamandzkiej motywy obrazów z ornamentami z girland kwiatów oraz sceny rajskie („Ogród Edenu i upadek człowieka”). Szczególnie upodobał sobie malowanie kwiatów („Kwiaty w drewnianej wazie” lub „Bukiet”, „Waza z kwiatami”), do których podchodził z wielką pietą i namaszczeniem. Jego obrazy były bardzo dokładne, bogate w szczegóły, a jednocześnie biła od nich niezwykła delikatność. Brueghel przedstawiał także chętnie krajobrazy morskie („Krajobraz rzeczny", 1607), sceny łowieckie, a także, co ciekawe, nie stronił od motywów piekielnych. Innowacją w jego działalności były nie tylko nowe motywy, ale także to, że w przeciwieństwie do kolegów po fachu, jak Rubens, nie malował dużych ołtarzy dla lokalnych kościołów. Jan Brueghel opanował do perfekcji przedstawianie różnej materii. Był mistrzem w malowaniu zarówno zwierząt, jak i różnego rodzaju materiałów. Dzięki temu, że jako dziecko uczył się u babki, która była miniaturzystką, technikę detalu opanował do perfekcji. Miało to ogromny wpływ na to, że obrazy natury Brueghla były takie realistyczne i żywe.
Dzieła Brueghla można obecnie podziwiać w galeriach sztuki w Wiedniu, Mediolanie, Madrycie, Baltimore, Hadze, czy Waszyngtonie.
Źródło obrazu Jan Brueghel Starszy „Bukiet”: https://en.wikipedia.org/wiki/Jan_Brueghel_the_Elder#/media/File:Jan_Brueghel_the_Elder_-_Flowers_in_a_Wooden_Vessel_-_Google_Art_Project.jpg
