Darmowa dostawa od 400,00 zł
Zapisz na liście zakupowej
Stwórz nową listę zakupową

Peter Paul Rubens – malarz, rycerz, dyplomata

2021-09-05
Peter Paul Rubens – malarz, rycerz, dyplomata

Peter Paul Rubens – talent od Boga

Peter Paul Rubens przyszedł na świat w rodzinie Marii i Jana Rubensów 28 czerwca 1577 roku w miejscowości Siegen. W 1589 roku umarł jego ojciec, w konsekwencji czego Rubens przeniósł się wraz z matką do Antwerpii. Początkowo wychowywany w duchu religii wyznawanej przez ojca, czyli w kalwinizmie, po jego śmierci przeszedł na wiarę katolicką. Religia zajmowała bardzo ważne miejsce w dojrzałych dziełach malarza. Stał się on później jednym z czołowych głosów katolickiego stylu malarstwa kontrreformacyjnego, a swój talent i pasję określał jako „pochodzące z nieba”.

W Antwerpii Paul Rubens odebrał klasyczne wykształcenie z dziedziny nauk humanistycznych. Studiował literaturę klasyczną oraz łacinę. Jako czternastolatek rozpoczął lekcje w warsztacie Tobiasa Verheachta, po to tylko, aby potem dostać się pod skrzydła najwybitniejszych w tym czasie manierystów – Adama van Noorta i Otto van Veena. W 1598 roku Peter Paul Rubens oficjalnie zakończył edukację, wstępując do zrzeszającego artystów cechu św. Łukasza. Uczynił to z wolnej stopy, już jako niezależny mistrz.

 

Włoskie inspiracje

W 1600 roku Paul Rubens odbył podróż do Włoch. Podboje zaczął od Wenecji. Tam zapoznał się z twórczością mistrzów: Tycjana, Veronese i Tintoretta. Ich dzieła miały ogromny wpływ na rozwój stylu młodego malarza. Następnie Rubens został zaproszony na dwór księcia Vincenza I Gonzagi w Mantui. Dzięki jego wsparciu finansowemu przyszły mistrz pędzla mógł udać się w dalszą podróż, odwiedzając Rzym i Florencję. Tam studiował klasyczną sztukę grecką i rzymską oraz kopiował dzieła włoskich mistrzów. Był pod wrażeniem sztuki twórczości „wielkiej trójki renesansu”: Michała Anioła, Leonarda da Vinci oraz Rafaela. Podczas pobytu w Rzymie Peter Paul Rubens ukończył swoje pierwsze zamówienie na obraz ołtarzowy. Nosił on tytuł „Św. Helena z Krzyżem Prawdziwym”.

Dyplomatyczne podróże Rubensa

W 1603 roku Paul Rubens wjechał na misję dyplomatyczną do Hiszpanii. Tam miał możliwość zapoznania się z kolekcją malarstwa, zebraną przez króla Filipa III. Namalował wówczas m.in. „Portret konny księcia Lermy”. Ta podróż była pierwszą z wielu w jego karierze, która łączyła sztukę i dyplomację.

Rubens powrócił do Włoch w 1604 roku, gdzie pozostał przez kolejne cztery lata, najpierw w Mantui, a następnie w Genui i Rzymie. W Genui namalował liczne portrety, takie jak „Marchesa Brigida Spinola-Doria” oraz „Portret Marii di Antonio Serra Pallavicini”, a w Rzymie otrzymał monumentalne zamówienie na ołtarz główny w kościele Chiesa Nuova. W ten sposób powstała „Santa Maria in Vallicella” .

 

Powrót do Antwerpii

Peter Paul Rubens opuścił Włochy w 1609 roku. Niemal od razu został mianowany malarzem nadwornym arcyksięcia Austrii Alberta VII oraz infantki Isabelli z Hiszpanii, którzy sprawowali wówczas władzę w Niderlandach. Urząd przyjął z zaznaczeniem, że zamiast na dworze w Brukseli, pracował będzie w warsztacie w rodzimej Antwerpii. Malarz mógł także przyjmować zamówienia spoza dworu. W tym czasie w jego pracowni pobierał nauki młody (a później słynny i wybitny) artysta Antoon van Dyck.

Powrót na piedestały uwielbienia nie zajął Rubensowi długiego czasu. Dzięki namalowanym w latach 1610-1614 obrazom ołtarzowym „Podniesienie Krzyża” oraz „Zdjęcie z Krzyża” malarz szybko odzyskał tytuł wiodącego malarza Niderlandów. Dość szybko upomniała się jednak o niego „zagranica”. Tym razem była to królowa Francji Maria Medycejska, która zleciła Rubensowi namalowanie dwóch dużych cyklów alegorii, upamiętniających życie jej i jej zmarłego męża Henryka IV. Pierwszy cykl udało się malarzowi ukończyć ok. 1620 roku (obecnie znajduje się w Luwrze), drugi... cóż, nie był chyba aktualny, ponieważ królowa Maria została zdetronizowana i wygnana z Francji przez swojego syna Ludwika XIII w 1630 roku.

W latach 1627-1630 Rubens bardzo aktywnie pełnił rolę dyplomaty. Poruszał się wówczas między dworami Hiszpanii i Anglii, próbując zaprowadzić pokój między Niderlandami hiszpańskimi a Zjednoczonymi Prowincjami. Odbył też kilka podróży do północnej Holandii jako artysta i dyplomata.

Ostatnie lata życia Rubens spędził w Antwerpii i okolicach. Cały czas tworzył, choć jego prace zaczęły mieć coraz bardziej osobisty charakter. Zmarł z powodu niewydolności serca 30 maja 1640 roku.

 

Styl, klasa i fenomen Rubensa

Paul Rubens uważany jest za jednego z mistrzów stylu tradycji barokowej. Jego kompozycje są mocno osadzone w historii klasycznej, tudzież religii chrześcijańskiej. Kreśląc swoje postaci, Rubens kładł nacisk na ruch i kolor. Nie omijał jednak przy tym zmysłowości i szczególnego, właściwego tylko mistrzom flamandzkim, spojrzenia na ciało człowieka. Szczególnie znany był z aktów postaci biblijnych i mitologicznych. Któż nie słyszał o takich obrazach, jak „Trzy Gracje” czy „Sąd Parysa”. Kobiety z jego obrazów były miękkie, o krągłych kształtach, epatowały płodnością i wzbudzały pożądanie. Współcześnie można je traktować jako wysoce zseksualizowane, zwłaszcza w zestawieniu z mężczyznami z jego obrazów. Ci bowiem są silni, atletyczni, nie są także całkowicie nadzy – nagość zwykle złamana jest choćby szarfą czy przerzuconym przez umięśniony bark płaszczem. Rubens powielał pewne archetypy, jednak nie ulega wątpliwości, że styl i technikę miał na najwyższym poziomie.

Peter Paul Rubens tworzył malowidła ołtarzowe, portrety, pejzaże, obrazy historyczne, mitologiczne i alegorie. Był także autorem licznych karykatur dla flamandzkich warsztatów gobelinowych oraz frontyspisów dla wydawnictw z Antwerpii. Choć posiadał swój własny warsztat, to równie często tworzył obrazy na specjalne zamówienia szlachty i kolekcjonerów sztuki z całej Europy. Jego sława szybko obiegła kontynent, nie tylko ze względu na wybitny talent, styl i technikę. Był też człowiekiem światłym i uczonym, a to podwyższało jego status w oczach możnych. Król Hiszpanii Filip IV oraz król Anglii Karol I pasowali go na rycerza na swoich dworach.

Po dziś dzień Peter Paul Rubens zaliczany jest do grona malarzy wybitnych. Jego dzieła przechowywane są przez największe światowe galerie, jak choćby Stara Pinakoteka w Monachium, Ermitaż w Petersburgu, National Gallery w Londynie, czy paryski Luwr.

 

Źródło obrazu Peter Paul Rubens „Trzy Gracje”: https://pl.wikipedia.org/wiki/Peter_Paul_Rubens#/media/Plik:The_Three_Graces,_by_Peter_Paul_Rubens,_from_Prado_in_Google_Earth.jpg

Polecane

pixel