Realizm Leibla

Wilhelm Leibl uznawany jest za jednego z czołowych malarzy realizmu niemieckiego. Tworzył głównie portrety oraz sceny z życia prostych ludzi, którym daleko do wyidealizowanej, wiejskiej sielanki. W jego dziełach brak radosnej narracji, to tzw. czyste malarstwo. Realizm zdominował jego twórczość, choć od 1890 roku przejawiała ona pewne cechy impresjonizmu. Skupmy się jednak na pierwszym stylu. Zacznijmy od tego, czym w ogóle charakteryzowało się malarstwo realistyczne.

Cechy realizmu w malarstwie

Malarze realizmu w swojej działalności opierali się na kilku ważnych zasadach. Przede wszystkim za temat obierali zwykle sceny rodzajowe z życia prostego społeczeństwa. Posługiwali się dość uproszczonymi środkami wyrazu. Nie stosowali symboli, czy alegorii. W kolorystyce dominowały spokojne, często przygaszone tony. Kompozycja obrazów była prosta i nieskomplikowana. Realizm stanął w opozycji od malarstwa akademickiego i romantycznego. Malarzy nie interesowała już wyobraźnia czy upiększanie rzeczywistości. Znaczenie miało jedynie to, co widoczne gołym okiem. Tematy czerpano z życia codziennego, co było również kontrastem dla typowego idealizowania samego tematu malarskiego (tzw. toposu) przez akademików.

Wilhelm Leibl – wykształcenie

Wilhelm Leibl urodził się 23 października 1844 roku w Kolonii. Jego ojciec Karl Leibl był kompozytorem, nauczycielem muzyki oraz dyrektorem chóru katedralnego w Kolonii. Dzięki przynależności do grona artystów, łatwo było mu zaakceptować późniejszą decyzję syna o wkroczeniu na ścieżkę malarstwa. W latach 1854-1860 Wilhelm uczęszczał do szkoły Friedrich-Wilhelm-Gymnasium. Już w tym okresie dużo rysował. Interesował go człowiek i sztuka portretu, dlatego chętnie malował obrazy, przedstawiające najbliższą rodzinę oraz przyjaciół. Mimo to, początkowo przyuczał się do zawodu ślusarza. Od 1861 roku pobierał nauki w pracowni malarza Hermanna Beckera. W 1864 roku wstąpił na Akademię Sztuk Pięknych w Monachium. Tam kształcił się pod okiem takich artystów jak Arthur von Ramberg, Carl Theodor von Piloty oraz Hermann Anschütz.

Leibl i mistrz Gustave

Leibl rozwijał swoje umiejętności bardzo sprawnie. Jego kolejne obrazy wzbudzały coraz większy podziw. Rok 1869 był dla niego przełomowy, bowiem zaprezentował się wówczas na wystawie w Monachium. Dziełem, które pojawiło się na ekspozycji był portret ciężarnej żony Lorenza Gedona, słynnego tamtejszego architekta. Obraz nosił tytuł „Portret Miny Gedon”. Wówczas Leibl założył także studio malarskie wraz z malarzem Jonem Sperlem i innymi niemieckimi twórcami. Mniej więcej w tym czasie do Monachium przyjechał francuski realista Gustave Courbet. Był on jednym z czołowych przedstawicieli tego nurtu we Francji. To on także nadał mu nazwę. „Pokażcie mi anioła to go namaluję” - zwykł mawiać Courbet. Te słowa stały się głównym manifestem realistów. Leibl był Courbetem zachwycony. Jego dzieła wywarły na nim ogromne wrażenie. Obaj artyści utrzymywali przyjacielskie relacje.

Artystyczna odyseja

Za namową Courbeta Wilhelm Leibl wyjechał wkrótce do Paryża. Tam zaznajomił się z Edouardem Manetem. Jednak pobyt we Francji został bardzo szybko przerwany przez wybuch wojny francusko-pruskiej w 1870 roku. Niemiecki malarz zmuszony był wracać do ojczyzny.

W 1873 roku Wilhelm Leibl wycofał się z życia artystycznej elity miasteczka i opuścił Monachium. Za cel obrał sobie bawarską wioskę. Znalazł tam sporo wdzięcznych tematów dla swoich obrazów. Zgodnie z zasadami realizmu, przedstawiał codzienne sceny z życia chłopów. Pozbawione były one upiększania i sielankowego sentymentalizmu. Wtedy również wprowadził spore zmiany do swej techniki – nad szybkie szkice przedłożył precyzję i dbałość o detale.

W latach 1878-1882 artysta mieszkał w Berbling, gdzie stworzył swój najbardziej znany obraz „Trzy kobiety w kościele”. Kolejne lata upłynęły mu pod znakiem podróży po kraju i ciągłych przeprowadzek. W kolejnych latach przeniósł się do Bad Aibling, a następnie do Kutterling. W tym czasie tematyka jego obrazów poszerzyła się o motywy polowań.

Po powrocie do miejskiego życia kariera Leibla ponownie nabrała tempa. W 1892 roku otrzymał tytuł profesora na swojej macierzystej monachijskiej uczelni. W 1895 roku dostał złoty medal na wystawie dzieł sztuki w Berlinie. W 1898 roku pojechał do Holandii. W następnym roku jego prace trafiły na wystawę Berlińskiej Secesji. Niestety, dobrą passę artystyczną zakłócały nieustanne problemy z płucami, z jakimi zmagał się malarz niemiecki. W 1900 roku, dla poratowania zdrowia, Leibl udał się do kliniki w Würzburgu. Niestety, zmarł tam 4 grudnia tegoż roku.

Leibl i znane obrazy realizmu

Oprócz słynnego obrazu „Portret Miny Gedon”, który przyniósł artyście rozgłos, namalował on wiele innych portretów realistycznych. Należą do nich „Dziewczyna z białą chustą na głowie”, „Portret Johanna Heinricha Pallenberga”, „Portret Rosine Fischler, hrabiny Treuberg”, „Dziewczyna z czarną chustą na głowie”. Po roku 1890 zaczął zbliżać się nieśmiało do techniki impresjonistów, czego efektem były takie obrazy olejne jak „Portret mężczyzny” czy „Weterynarz Dr Reindl w altanie”. Szczęśliwie dla potomnych, w 1862 roku Leibl namalował także swój autoportret olejny. Jeśli chodzi o sceny rodzajowe to najpopularniejszych dzieł należy wspomniany już dziś obraz „Trzy kobiety w kościele” z 1881 roku. Inne dzieła ujmujące motyw codzienności to „W pokoju rolnika” czy „Prządka”. Obrazy Leibla można obejrzeć w wielu niemieckich galeriach sztuki m.in. w Monachium, Kölnie, Leipzig, Frankfurcie czy Berlinie.

Źródło obrazu Wilhelm Leibl „Trzy kobiety w kościele”: https://en.wikipedia.org/wiki/Three_Women_in_Church_(Wilhelm_Leibl)#/media/File:Wilhelm_Maria_Hubertus_Leibl_008.jpg