John Constable – pejzaż angielski

Szeroko zakrojony rozkwit pejzażu pod koniec XVIII wieku w Anglii miał niewątpliwie swoje źródła w izolacji kraju od Europy, co miało związek z rewolucją francuską i działaniami Napoleona. W efekcie tamtejsi malarze zostali odcięci od wpływów nurtu neoklasycystycznego. Angielscy pejzażyści jako pierwsi w Europie spojrzeli na przyrodę realnie, a nie przez pryzmat konwencji stylistycznych i sztywnych, akademickich reguł. Malowali łąki i pola, przesunęli swoje zainteresowania z przedmieść ku terenom prawdziwie wiejskim, a elementy architektoniczne na ich obrazach przestały przypominać antyczne ruiny i stały się wreszcie odzwierciedleniem prawdziwych budynków. W takie środowisko wszedł John Constable, który rozsławił pejzaż angielski na arenie europejskiej.

Młodzieńcze lata malarza

John Constable urodził się 11 czerwca 1776 roku w East Bergholt w hrabstwie Suffolk. Był drugim synem Goldinga i Ann Constable'ów. Rodzina była zamożna i prowadziła szeroko zakrojoną działalność kupiecką, którą z racji niepełnosprawności starszego syna, miał w przyszłości przejąć John. Młodzieniec przez krótki czas uczył się w szkole z internatem w Lavenham, po czym przeniósł się do szkoły dziennej w okolicznym Dedham. Po ukończeniu szkoły, John Constable zajął się rodzinnym biznesem, który szczęśliwie przejął od niego jego drugi, młodszy brat. John już jako nastolatek wyruszał na amatorskie plenery, gdzie szkicował okoliczne wsie. Inspirowała go okolica pełna młynów, niewielkich rzek i rosnących bujnie wierzb. W 1799 roku udało mu się przekonać ojca, aby pozwolił mu zostać zawodowym malarzem. Dzięki wsparciu finansowemu Constable rozpoczął naukę na Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych w Londynie jako wolny słuchacz. Uczęszczał na wykłady, brał udział w sekcjach anatomicznych oraz kopiował dzieła wielkich mistrzów. Mimo to zdecydował się zostać przy malowaniu krajobrazów.

Pierwsze kroki

W 1803 roku John Constable wystawił swoje obrazy w Akademii Królewskiej. W tym samym roku wyruszył w niemal miesięczną podróż na pokładzie statku, odwiedzając południowo-wschodnie angielskie porty. Malarz Constable miał w zwyczaju spędzać zimy w Londynie, a ciepłe miesiące wykorzystywać na pracę nad pejzażami w East Bergholt. Nie wiodło mu się jednak zbyt dobrze finansowo. Landszafty nie sprzedawały się często, dlatego Constable uciekał się coraz częściej do malowania portretów, które reprezentowały naprawdę dobry poziom. Próbował też swoich sił, malując obrazy religijne, jednak zdecydowanie nie była to jego dziedzina. W 1816 roku poślubił Marię Elizabeth Bicknell. Podróż poślubna obywała się wzdłuż południowego wybrzeża i zahaczała o Weymouth oraz Brighton. Te krajobrazy pobudziły Constable'a do opracowania nowych sposobów pociągnięć pędzla oraz wprowadzania błyszczących kolorów. Na trzy tygodnie przed ślubem John Constable rozpoczął pracę nad jednym ze swoich największych (rozmiarowo) dzieł „Młyn we Flatford”. Obraz był wykonywany w dużej mierze w plenerze. Artysta pragnął zwrócić na siebie uwagę Królewskiej Akademii Sztuki, dlatego też coraz częściej decydował się malować na dużo większych płótnach, jak to czynili klasyczni pejzażyści. Mimo iż „Młyn we Flatford” nie znalazł nabywcy, to w 1817 roku został wystawiony na Akademii, wzbudzając duży entuzjazm widzów.

John Constable – obrazy

Pierwszym obrazem, który sprzedał Constable był „Biały koń”. Wielu uważa to płótno za najważniejsze w karierze malarza. Nie tylko zapewniło mu ono czasową stabilność finansową, ale także otworzyło przed nim wrota Akademii, która zaproponowała mu członkostwo. W tym czasie Constable rozpoczął także pracę na cyklem sześciu obrazów, przedstawiających pejzaże rzeki Stour. Wielu historyków sztuki uznaje je za dzieła decydujące w całej karierze artysty. Cykl tworzyły następujące tytuły: „Stratford Mill” (1820), „The Hay Wain” ( „Wóz na siano”, 1821), „View of the Stour near Dedham” (1822), „The Lock” (1824), „The Leaping Horse” (1825). Najbardziej znanym z wymienionych dzieł jest dziś „Wóz na siano”, który znajduje się w National Gallery w Londynie.

Głównym motywem obrazu „Wóz na siano” jest wóz, zaprzężony w dwa czarne konie. Płótno przedstawia okolice Flatford, jedno z ulubionych miejsc malarza. Po lewej stronie widoczny jest młyn. Obraz ukazuje piękny pejzaż, w którym malarz osadził kilka postaci oraz zwierząt. Na pierwszym planie widoczny jest pies, który jest bardzo istotnym elementem kompozycji. Prowadzi on wzrok widza ku centrum dzieła. Wyjątkowa uroda przyrody, ukazana z wielkim kunsztem technicznym, miała być próbą wyniesienia pejzażu do poziomu samodzielnego i godnego autonomicznego ujęcia tematu. Choć obraz został wystawiony na Royal Academy to początkowo nie znalazł nabywcy. Dopiero po czasie został zakupiony przez Johna Arrowsmitha. W 1824 roku znalazł się wśród dzieł, wystawionych na paryskim Salonie, gdzie doceniono jego walory techniczne i estetyczne. Płótno zostało uhonorowane złotym medalem. Mówi się, że to jedno ze sztandarowych dzieł, które stworzył John Constable. Jego wielkość sławił Theodore Gericault oraz Eugene Delacroix.

John Constable – ideologia pejzażu

Constable nigdy nie fascynował się sztuką wielkich mistrzów, ani nie brał ich za przykład do naśladowania. Inspirowała go natura, do której podchodził z niemal religijną czcią. Pragnął przenieść na swoje płótna uroki wiejskiego, ojczystego krajobrazu. John Constable nie przywiązywał wagi do aranżacji, określanej zasadami pejzażu historycznego czy sielankowego. Malował naturę, którą widział, nie upiększał, a skrupulatnie przedstawiał zastane sceny. W tej postawie chęci uchwycenia tego, co przed oczami, był bliski impresjonistom. Był jednym z pierwszych malarzy, którzy wyszli w plener. Na zewnątrz wykonywał jednak w dużej mierze szkice i podstawowe studia nad światłocieniem. W pracowni malował drugą wersję obrazu. Istotną rolę dla malarza odgrywało niebo, które traktował jako nieodłączną część każdego pejzażu i poświęcał mu szczególną uwagę. John Constable przeciwstawiał się kolorystyce dawnych mistrzów, u których dominowały brązy. Wprowadził do swoich dzieł całą gamę głębokich i soczystych zieleni. Rozbijał barwy na cząstki i stosował zasadę ich komplementarnego uzupełniania. Jego styl był wyjątkowo intuicyjny.

Artysta zmarł w wieku 61 lat w Londynie.

Źródło obrazu „Wóz na siano” John Constable: https://pl.wikipedia.org/wiki/W%C3%B3z_na_siano_(obraz_Johna_Constable%E2%80%99a)#/media/Plik:John_Constable_The_Hay_Wain.jpg