Pejzaż marynistyczny – Winslow Homer

Winslow Homer, amerykański malarz żył w latach 1836-1910. Urodził się w Bostonie, wychowywał zaś w wiejskim regionie Cambridge. Matka Homera była malarką-amatorką i to właśnie od niej Winslow brał pierwsze lekcje malarstwa. W zasadzie Homer Winslow nie ukończył żadnej szkoły czy uczelni wyższej o kierunku artystycznym. Jego historia jako malarza opierała się bardziej na talencie i praktyce, niż na zdobywaniu klasycznej wiedzy na temat technik malarstwa akademickiego, skądinąd wywodzącego się z Europy. Stąd też w jego twórczości widać wyraźne zrywy inspiracji, malowanie seriami. Jego obrazy można pogrupować nie tylko z punktu widzenia tematyki, ale również zastosowanych technik i stylów. W swoim życiu odbył dwie podróże do Europy. W 1866 roku odwiedził Francję, zaś w 1881 roku – Anglię. Zwłaszcza ta druga podróż zaowocowała serią znakomitych obrazów, dzięki którym Homer Winslow jest rozpoznawany na rynku dzieł sztuki.

Ilustrator na wojennym froncie

Początki kariery malarza Homera związane są z grafiką reklamową oraz pracą u J.H. Bufforda, komercyjnego litografa z Bostonu. W 1859 roku osiadł w Nowym Jorku, gdzie przez krótki czas studiował malarstwo olejne. Wybuch wojny secesyjnej w 1861 roku (tym samym, w którym Homer podjął naukę) przerwał próbę przyjęcia poważnej, artystycznej edukacji przez amerykańskiego malarza. Winslow Homer został wysłany na front do Wirginii, gdzie pełnił rolę korespondenta-ilustratora nowojorskiego czasopisma „Harper's Weekly”. Pierwsze rysunki Homera, właśnie te z wojny secesyjnej, pochodzą mniej więcej z 1862 roku. Co ciekawe, ilustracje wysyłane na bieżąco z frontu, miały zupełnie inny charakter niż te, które powstały po wojnie. Zarówno jedne i drugie poruszały tematykę walki między Północą a Południem czy też ukazywały jej skutki. Jednak początkowo przedstawiał je Homer Winslow w sposób nieco anegdotyczny, komiksowy (np. drzeworyt z 1862 roku „The War for the Union”). Jednak dopiero po wojnie, na podstawie wojennych szkiców, namalował dzieła poważne, głębokie w swojej wymowie. Praca nad materiałem z wojennego frontu zdecydowanym ruchem skierowała Homera na tory malarstwa olejnego. Pierwsze ważne dzieła wykonane tą techniką to „Home, Sweet Home” (1863), „Prisoners from the front” (1866) oraz „The Veteran in a New Field” (1865). Te doskonałe dzieła należą do nurtu realistycznego, w którym to Winslow Homer nie miał sobie równych. Realizm jego obrazów był obiektem zachwytów znawców, którzy określali go jako obiektywny, naturalny oraz kontrolowany emocjonalnie. Na tym gatunku jednak Homer nie poprzestał. Po wojnie domowej artysta wkroczył na ścieżkę eksperymentowania z technikami i tematyką swoich obrazów.

Winslow Homer – artysta wszechstronny

Winslow Homer karierę ilustratora zakończył dopiero w 1875 roku. Jednak z racji coraz lepszego posługiwania się farbami olejnymi, prócz pracy dla „Harper's Weekly”, Homer intensywnie rozwijał się w malarstwie olejnym. Dodatkowo, zaczął odkrywać możliwości jakie dawała technika akwareli. W latach 70. XIX wieku uwaga Homera poświęcona była głównie postaciom młodych kobiet, scenom rodzajowym oraz obrazom podejmującym tematykę dzieciństwa. Najbardziej znane tytuły poświęcone wspomnianym zagadnieniom to „Crossing the Pasture” (w wolnym tłumaczeniu „Przejście przez pastwisko” 1871), „The Bridle Path, White Mountains” (1868) czy „A Visit from Old Mistress” (1876). Artysta namalował też szereg obrazów, w których odnaleźć można powiew wczesnego impresjonizmu. Warto jednak podkreślić, że mimo iż Homer przebywał jakiś czas w Paryżu i miał prawo czerpać inspiracje z obrazów takich impresjonistów jak Claude Monet czy Auguste Renoir, to był on artystą plenerowym, który zwracał szczególną uwagę na grę światła naturalnego, jeszcze przed podróżą do Paryża. Można odnieść wrażenie, że te przejawy impresjonizmu u Winslowa Homera pojawiły się tak samoistnie, jak w przypadku malarzy europejskich. Nie był jednak klasycznym impresjonistą. Najbliżej było mu do techniki Eduarda Maneta, który w swojej twórczości przeszedł płynnie od realizmu do impresjonizmu. Popularne dzieła amerykańskiego malarza utrzymane w tym charakterze to np. sielskie obrazki „Fresh Eggs” (1874), „Song of the Lark” (1876), „Dressing for the Carnival” (1877), „The Reaper” (1878) oraz „The Milkmaid” (1878).

Tematyka marynistyczna

Winslow Homer stworzył wiele znakomitych dzieł. Jednak oprócz tych, o których pisaliśmy wcześniej, bez wątpienia apogeum kunsztu osiągnął malując pejzaże marynistyczne. Pejzaże w malarstwie zawsze cieszyły się dużą popularnością, jednak malarze marynistyczni tworzyli specyficzną grupę. Musieli władać nie tylko doskonałą techniką, ale posiadać także bystre oko i umiejętność zręcznego uchwycenia chwili. Obrazy marynistyczne Homera były bez wątpienia najbardziej jaskrawym przejawem jego kunsztu. Pierwsze dzieło o tej tematyce „Breezing Up (A Fair Wind)” powstało na przestrzeni lat 1873-1876, czyli jeszcze przed wyjazdem malarza do Anglii. A podkreślamy to ze względu na fakt, iż właśnie ponad roczny pobyt w angielskiej wiosce Cullercoats, sprawił, że sztuka Homera nabrała znacznej intensywności. Właśnie tam Winslow Homer miał możliwość obserwowania życia rybaków i ich kobiet. Bardzo chętnie przedstawiał ich codzienność, stosując najczęściej malarstwo akwarelowe. Obrazy akwarele przedstawiające te motywy to m.in. „Three Fisher Girls” (1881), „Crab Fishing” (1883), „A Fresh Breeze” (1881), „Girl Carrying a Basket” (1882), czy „Girl with Red Stockings” (1882). Po powrocie do Stanów, Winslow Homer kontynuował pracę nad pejzażami marynistycznymi. Swoje skrzętnie szkicowane obserwacje przenosił, przy wykorzystaniu farb olejnych, na płótna. Zaowocowało to stworzeniem takich obrazów jak „The Gulf Stream” (1899), „Northeaster” (1895), „Sunlight on the Coast” (1890), „Moonlight, Wood Island Light” (1894). Wśród obrazów pejzaży morskich znajdziemy kolejne arcydzieło mistrza – „The Fog Warning”. Jest to doskonałe przedstawienie rybaka w trakcie połowu, który odczuwa niepokój w związku ze zbliżającą się zmianą pogody. Ten wyjątkowy obraz wprowadza widza w stan podobny do niepokoju rybaka, jednak pozostawia miejsce na zachwyt nad zręcznością nakładania farb i techniką przeniesienia na płótno obrazu morskiego żywiołu.

Jak widać Winslow Homer był malarzem wszechstronnym i wyjątkowym. Zaufanie do własnej intuicji, pewność i determinacja w tworzeniu najlepiej wyraża się w jego słowach: „Nie miałem mistrza i nigdy nie będę go miał”. Postawa nieco butna, choć jak widać, słuszna. Patrząc bowiem na prace amerykańskiego artysty, widzimy, że nie potrzebował mentorów, by samemu osiągnąć status mistrza malarstwa.

Źródło obrazu Winslow Homer „Breezing Up (A Fair Wind)”: https://en.wikipedia.org/wiki/Winslow_Homer#/media/File:Winslow_Homer_-_Breezing_Up_(A_Fair_Wind)_-_Google_Art_Project.jpg