Darmowa dostawa od 400,00 zł
Zapisz na liście zakupowej
Stwórz nową listę zakupową

Malarze skandynawscy – Peder Severin Kroyer

2021-01-18
Malarze skandynawscy – Peder Severin Kroyer

Peder Severin Krøyer urodził się 23 lipca 1851 roku w norweskim miasteczku Stavanger. Wychowywał się w rodzinie siostry matki, Berthy Cecile Gjesdal i Henrika Nikolaia Krøyera, ponieważ matkę Ellen uznano za niezdolną do opieki nad chłopcem. Przybrana rodzina mieszkała w Danii, w Kopenhadze. Tam też Peder Kroyer rozpoczął swoją edukację artystyczną. Z tego, co wiadomo, były to prywatne lekcje rysunku. Następnie chłopiec wstąpił do kopenhaskiego Instytutu Technicznego. W 1870 roku młody malarz Kroyer ukończył Królewską Duńską Akademię Sztuk Pięknych. Jego tamtejszym mentorem był malarz rodzajowy i portrecista tworzący w nurcie realizmu Frederik Vermehren. Kroyer odnosił sukcesy na uczelni i krótko po jej ukończeniu. W 1873 roku został odznaczony złotym medalem. Otrzymał również znaczne stypendium.

 

Debiut – mecenat - podróże

Za oficjalny debiut młodego malarza skandynawskiego uznaje się portret jego przyjaciela Fransa Schwartza, namalowany w 1871 roku. Trzy lata później twórczością Kroyera zainteresował się kolekcjoner dzieł sztuki i patron artystów, znany, duński producent wyrobów tytoniowych Heinrich Hirschsprung. Kupił od malarza pierwszy obraz, a jego działalność objął swoim mecenatem. Dziś kolekcja sztuki zebranej przez patrona stanowi bazę Muzeum Hirschsprung w Kopenhadze.

Malarz Peder Kroyer sporo podróżował po Europie. Najintensywniej czynił to w latach 1877-1881. Czerpał z tych wojaży wiele inspiracji. Obserwował, podglądał, szkicował. Notował rysunkiem to, co trudno było ująć w słowa. Dotarł w końcu i do mekki artystów – Paryża, gdzie studiował u Leona Bonnata. Ogromny wpływ wywarli na niego francuscy impresjoniści, tacy jak Claude Monet, Alfred Sisley, Edouard Manet, Edgar Degas. Wystarczy spojrzeć na jedno z najpopularniejszych dzieł Kroyera „Hip, Hip, Hurra! Uczta artystów w Skagen”, by odnaleźć podobieństwa narracyjne i kompozycyjne ze sztandarowym dziełem impresjonisty Pierre Auguste Renoira „Śniadanie wioślarzy”. Zagraniczne podróże, ludzie, kultury, smaki dawały Kroyerowi nieograniczone źródło inspiracji. Ich zwieńczeniem były liczne i częste, indywidualne wystawy obrazów w Danii.

 

Malarze ze Skagen

Od 1882 roku Peder Kroyer spędzał sporo czasu w Skagen. Była to wioska rybacka na północy Danii. Malował tam obrazy rodzajowe, przedstawiające sceny z życia lokalnego społeczeństwa, a także przebywającej tam często grupy artystów. Twórcy, którzy gromadzili się wokół tej wioski, by w spokoju i natchnieniu pracować nad swoimi dziełami określani byli nazwą Malarze ze Skagen. Czas spędzany na łonie natury Kroyer przerywał okresami, kiedy przebywał w swoim apartamencie w Kopenhadze. Tam malował portrety olejne na zlecenie. Odbywał także sporo studyjnych podróży zagranicznych.

Twórczość grupy artystycznej ze Skagen charakteryzowała się niuansowym czerpaniem z impresjonizmu. Szczególnie znaczna była ich praca ze światłem. Wielu osiągnęło perfekcję w oddawaniu różnych tonów i intensywności naturalnego oświetlenia. Widać to w wielu obrazach Kroyera, choćby we wspomnianym „Hip, Hip, Hurra! Uczta artystów w Skagen” z 1888 roku.

 

Kroyer Marie i Peder - małżeństwo

Marie i Peder poznali się jeszcze w Kopenhadze. Zakochali się w sobie jednak dopiero podczas pobytu w Paryżu w 1888 roku. Burzliwy romans zaowocował zawarciem związku małżeńskiego latem następnego roku. Kroyer Marie była uznawana za jedną z najpiękniejszych kobiet w Kopenhadze, czego dowodem są liczne obrazy Pedera, których była główną bohaterką. Artystka związana była również ze społecznością Malarzy ze Skagen. Mimo iż w 1895 roku urodziła im się córka Vibeke, małżeństwo nie przetrwało zbyt długo. Przedłużająca się separacja, która ostatecznie doprowadziła do rozwodu w 1905 roku, spowodowana była problemami natury psychicznej z jakimi borykał się skandynawski malarz. Oprócz tego, młodsza o szesnaście lat Marie cierpiała w związku ze względu na niskie poczucie własnej wartości, jako artystka. Stale porównywała się z mężem i czuła się niespełniona w swojej sztuce. Co więcej, z biegiem lat Peder Kroyer cierpiał z powodu pogarszającego się wzroku. Problemy trwały przez ostatnie dziesięć lat życia malarza, ostatecznie doprowadzając go do całkowitej ślepoty. Mimo to, XIX-wieczny malarz nie zaprzestał tworzenia. Malował mimo ewidentnych problemów i zachowywał optymizm. Wiele jego arcydzieł powstało w momencie, kiedy widział już tylko na jedno oko! Niestety, pogarszający się stan zdrowia, epizody chorób psychicznych oraz zarażenie kiłą, której w tamtych czasach nie potrafiono jeszcze skutecznie leczyć, doprowadziły do śmierci artysty w 1909 roku.

 

Kroyer – obrazy

Patrząc na wyjątkowe płótna Kroyera nie mamy wątpliwości, że malarze skandynawscy XIX wieku zasługują na szczególną uwagę. Przyjrzyjmy się zatem kilku jego najważniejszym dziełom. Obok wspomnianego dziś dwukrotnie „Hip, Hip, Hurra!”, najbardziej uznany obraz olejny, jaki namalował Peder Kroyer nosił tytuł „Letni wieczór na południowej plaży w Skagen z Anną Ancher i Marie Krøyer” z 1893 roku. Przedstawia on dwie ubrane w eleganckie sukienki damy, Annę i Marie, wędrujące brzegiem morza. Kroyer zresztą bardzo chętnie malował nadmorskie krajobrazy i sceny na plaży. Zwykle umieszczał na ich tle swoją piękną żonę, czasem w swoim własnym towarzystwie („Letni wieczór na plaży w Skagen – Artysta ze swoją żoną”). W kręgu jego zainteresowań znajdowało się także życie miejscowych rybaków. Spod pędzla Kroyera wyszły liczne sceny rodzajowe przedstawiające ich codzienność („W karczmie, po połowie”, „Rybacy ciągnący sieci, North Beach, Skagen”). Artysta sukcesywnie uprawiał malarstwo plenerowe oraz portretowe.

Na uwagę zasługuje także wspólny autoportret małżonków Kroyer. Z obrazu spogląda na nas wyjątkowej urody kobieta oraz osobliwy, rudy mężczyzna. On namalował ją, a ona namalowała jego. Mimo, iż płótno dotknięte było dwiema różnymi dłońmi, to między postaciami widać wyraźną relację. Taki efekt mogli uzyskać tylko małżonkowie Kroyer!

 

Źródło obrazu „Hip, Hip, Hurra! Uczta artystów w Skagen” P.S.Kroyer: https://en.wikipedia.org/wiki/Skagen_Painters#/media/File:'Hip,_Hip,_Hurrah!_Artist_Festival_at_Skagen',_by_Peder_Severin_Kr%C3%B8yer_(1888)_Demisted_with_DXO_PhotoLab_Clearview;_cropped_away_black_border_edge.jpg

Polecane

pixel